Mediacja w sprawach rodzinnych

Współczesna rodzina niewątpliwie podlega wielu przemianom. Zmieniają się też modele rodziny – obok małżeństw zalegalizowanych, z dziećmi lub bez, funkcjonują związki nieformalne, nierzadko jako rodziny zrekonstruowane po rozwodzie, które również wychowują dzieci. Role w małżeństwie stają się coraz bardziej elastyczne, wymienne i podlegają wzajemnym uzgodnieniom między partnerami. Wzrasta znaczenie dziecka w rodzinie (choćby z uwagi na fakt, iż dzieci jest coraz mniej), jednocześnie coraz więcej związków rozpada się i coraz większa liczba dzieci wychowuje się w rodzinach niepełnych, w rodzinach rekonstruowanych lub w dwóch domach równolegle.

Transformacja wzorców rodzinnych determinuje również pojawienie się nowych oraz modyfikację dotychczasowych instytucji i instrumentów, które wspierają rodzinę w realizowaniu jej funkcji oraz pomagają w momentach kryzysowych. Na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii coraz większą popularność w sprawach rodzinnych, głównie rozwodowych, zaczęła mieć mediacja. Argumentowano, iż w zestawieniu z wymiarem sprawiedliwości mediacja stanowi alternatywę oddającą odpowiedzialność za spór samym zainteresowanym, mniej sformalizowaną, oferującą oszczędność czasu oraz kosztów ekonomicznych.

Ranga mediacji odzwierciedlona została również w wytycznych europejskich. W dniu 21 stycznia 1998 roku na posiedzeniu Komitetu Ministrów Rady Europy przyjęta została Rekomendacja nr R (98)1, zalecająca Państwom Członkowskim wprowadzanie oraz promowanie mediacji rodzinnych. W dokumencie tym wskazano na następujące korzyści z mediacji:

• poprawa wzajemnych relacji wewnątrzrodzinnych
• ograniczenie konfliktów
• możliwość doprowadzenia do polubownych rozwiązań
• pomoc w utrzymaniu ciągłości osobistych kontaktów pomiędzy rodzicami i dziećmi
• obniżenie społecznych i ekonomicznych kosztów separacji i rozwodu
• skrócenie czasu potrzebnego do rozstrzygnięcia sporu.

W Rekomendacji zwrócono również uwagę na skomplikowany, złożony, charakter sporów rodzinnych, w tym również sporów transgranicznych (wynikających z umiędzynarodowienia relacji rodzinnych) i wskazuje na to, iż to właśnie mediacja powinna być uznawana za właściwą procedurę umożliwiającą rodzicom organizowanie oraz reorganizowanie opieki nad dziećmi i utrzymywaniu z nimi kontaktów lub też rozstrzyganie sporów powstających w następstwie decyzji podejmowanych w wymienionych sprawach.

Z uwagi na fakt, iż konflikt rodzinny charakteryzuje się wielowątkowością oraz nieraz bardzo długim okresem narastania, równocześnie dotyka bliskich relacji o fundamentalnym znaczeniu psychologicznym i społecznym – mediacja rodzinna jest narzędziem bardzo pomocnym. W przypadku rozwodzących się małżeństw z małoletnimi dziećmi nierozerwalność relacji rodzicielskiej i konieczność jej kontynuowania pomimo rozpadu więzi partnerskiej rodzi frustrację, złość lub przypomina o poniesionej stracie.

W tak złożonej sytuacji, proponujemy fachowe wsparcie, mające na celu tonowanie napięcia, stymulowanie dialogu oraz warsztaty mające na celu pomoc w zrozumieniu mechanizmu powstawania konfliktu i sposobów wychodzenia z niego.

MEDIACJA W SPRAWACH CYWILNYCH

Znana od wieków mediacja staje się we współczesnym świecie istotnym komponentem systemu prawa i wymiaru sprawiedliwości. Zjawisku temu towarzyszy rosnące zainteresowanie mediacją ze strony ustawodawców krajowych, a także wielu instytucji i organów państwowych oraz międzynarodowych, takich jak Unia Europejska, Rada Europy czy Komisja Narodów Zjednoczonych ds. Międzynarodowego Prawa Handlowego (UNCITRAL).

Zmiany dokonujące się pod wpływem ruchu alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR) w sposób znaczący wpływają na odciążenie sądownictwa i pozytywnego przeobrażenia kultury prawnej, tworząc nowe wzorce współpracy sądów z instytucjami pozarządowymi, czyli ośrodkami mediacyjnymi.

Jedną z najbardziej charakterystycznych tendencji rozwojowych współczesnych mediacji, jest nadawanie im ram legislacyjnych. I chociaż stanowi ona fenomen istniejący na przestrzeni wieków w różnych, nawet najodleglejszych zakątkach świata – dopiero od stosunkowo niedawna stała się przedmiotem ustawodawców.

Motywy towarzyszące zainteresowaniu prawodawców mediacją dotyczą w szczególności sfery stosunków cywilnych i gospodarczych.

Stanowią one naturalną domenę zastosowania mediacji. Podstawowe zasady prawa prywatnego, takie jak autonomia woli, swoboda umów, brak podporządkowania i równorzędność stron stosunku prawnego, doskonale wpisują się w „ducha” mediacji.

Proponujemy fachowe wsparcie w zakresie tonowania napięcia, umożliwienia dialogu oraz pomocy w wypracowaniu ugody.